بررسی تأثیر عملیات احداث هلالی‌آبگیر بر خصوصیات پوشش گیاهی در مرتع کمرک تفتان

طرح‌های ذخیره‌نزولات و عملیات توسعه‌ رطوبت در سطح مراتع با اهداف مختلف به‌اجرا درمی‌آید. در مناطق‌خشک که محدودیت رطوبت یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده پوشش‌گیاهی شناخته می‌شود هر‌گونه اقدام در جهت توسعه ‌رطوبت و استحصال آب‌ باران می‌تواند عامل توسعه ‌پوشش‌گیاهی باشد. در این مطالعه اثر یکی از این اقدامات، یعنی اجرای عملیات هلالی‌آبگیر بر ویژگی‌های عملکردی پوشش‌گیاهی و به‌ویژه گونه‌کلید منطقه، 11سال پس از اجرا، بررسی گردید. به‌این منظور در هر‌یک از مناطق ‌شاهد و اجرای عملیات هلالی‌آبگیر یک منطقه ‌معرف در‌نظر گرفته ‌شد. در هر‌یک از این مناطق، تعداد 14 ترانسکت 400متری و بر‌روی هر ترانسکت تعداد 2 پلات 8 مترمربعی مستقر و پس‌از درج لیست گونه‌های موجود در هر قاب، درصد تاج‌پوشش، تعداد پایه، ابعادگیاه و میزان لاشبرگ به تفکیک گونه ثبت گردید. مقایسه با استفاده از آزمون ‌t مستقل صورت‌ گرفت. نتایج نشان‌داد که در اثر اجرای پروژه پوشش‌تاجی از 9/11 به 56/20 درصد، تولید از 18/3 به 22/5 گرم در مترمربع، میزان ‌لاشبرگ از 8/0 به 29/1 گرم در مترمربع افزایش داشته است. همچنین اجرای عملیات سبب افزایش تاج‌پوشش، تراکم و حجم توده‌زنده سرپای گونه Artemisia santolina  شده و تراکم گونه‌مهاجم Hammada salicornica  کاهش یافته است. اختلاف تاج‌پوشش کل، تاج‌پوشش گونه‌‌کلید، تولید ماده‌خشک و لاشبرگ در سطح 05/0 معنی‌دار است. از طرفی تغییرات تراکم و حجم توده‌زنده سرپای این گونه اختلاف معنی‌دار در سطح 01/0 را نشان‌داد. در ترکیب‌گیاهی نیز سهم گونه‌ کلید افزایش و سهم گونه‌‌مهاجم کاهش یافته است.